MVO

MVO, ethiek

Waarom MVO en ethiek bij elkaar horen

Bijna twee jaar geleden vertelde ik tijdens een bijeenkomst van MVO-Nederland over mijn bedrijf, en hoe ethiek verbonden is met MVO. Dat was nieuw voor mijn gesprekspartner, en ik krijg wel vaker verbaasde reacties. Ethiek in organisaties wordt gezien als integriteit, niet corrupt zijn, niet omkoopbaar zijn, terwijl MVO gekoppeld wordt aan duurzaamheid (planet) en goed zijn voor je medewerkers en je klanten (people).

Woorden

Laten we eens goed naar beide termen kijken. Ethiek betekent: reflectie op goed en kwaad. Ethisch handelen is: het intrinsiek goede doen. In Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zit de term “verantwoord”, wat per definitie ook een ethisch concept is. Verantwoord handelen is óók het goede doen. Van Dale geeft als betekenis: “te verantwoorden”. Dus wat is het verschil? Dit lijkt misschien wat kort door de bocht, maar ook filosofisch doorredenerend kom ik tot dezelfde conclusie.

Zit het verschil dan in het maatschappelijke? Ook niet. Want bij MVO is de maatschappij alles om je heen, inclusief bijvoorbeeld de natuur en het milieu. En dat geldt ook voor de ethiek. Ik verdedig het samenbrengen van ethiek en MVO sinds lange tijd, en constateer nu met blijdschap dat MVO Nederland zich ook steeds meer met ethiek gaat bezighouden.

Welke invalshoek kiest jouw bedrijf?

Niettemin kun je als bedrijf je invalshoek kiezen. Ben je al bezig met MVO-beleid? Denk er dan eens over om ook een ethische code te formuleren, bij voorkeur samen met een aantal medewerkers, zodat de code direct op de praktijk geënt is. Een ethische code benadert het goede wat meer vanuit het gedrag van medewerkers en wat minder vanuit beleidskeuzes van de organisatie zelf.

Heb je al een ethische code? Denk dan eens over MVO-beleid. Dan is je invalshoek meer de maatschappelijk verantwoorde keuzes die de organisatie als geheel maakt. Ook dit kan in samenwerking met de medewerkers. Als het goed is, sluiten beide naadloos op elkaar aan. Je kunt immers niet van medewerkers verwachten dat ze hun best doen de klant een plezierige dag te bezorgen als het bedrijf als geheel de wensen van de klant niet serieus neemt.

Platform Integriteit & Bedrijfsethiek

Als klap op de vuurpijl werd dit jaar het Platform Integriteit & Bedrijfsethiek opgericht, door onder anderen Willem Lageweg, de voormalig directeur van MVO Nederland. Ook hij ziet een sterk verband tussen beide begrippen. Dus ik voel me bij dit platform helemaal thuis.

Goede voornemens?

Geen beter moment dan de jaarwisseling om plannen te maken op ethisch vlak voor jouw bedrijf of het bedrijf waarin je werkt. Dus neem nu stap 5 in de 10 stappen naar een super-ethisch bedrijf.


Ethiek, MVO, blog Monique Janssens, ethiek met opgeheven vingertje, Andre Nijhof,

Ethiek een opgeheven vingertje?

Denk jij bij ethiek aan een opgeheven vingertje? Veel kans. Dat beeld kleeft eraan. Daarom deel ik met jou wat ik geleerd heb tijdens een lezing in een omgeving waar bedrijfsethiek heel normaal wordt gevonden: de Henk van Luijk-lezing.

Om te beginnen: het verschil tussen ethiek en MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) is verwaarloosbaar. Daar was ik al van overtuigd, maar ik voelde me gesteund toen ik hoorde dat professor Henk van Luijk, de grondlegger van de bedrijfsethiek in Nederland, ooit zei dat MVO de praktische uitwerking van bedrijfsethiek is. Hij kan het weten.

De waardengedreven organisatie

Nog meer viel er te leren van professor André Nijhof. Zijn lezing ging over de waardengedreven organisatie. Dat is niet een organisatie met heel veel regels. Die is normgedreven: de regels zijn opgelegd en de medewerkers hebben het gevoel dat hun eigen waarden er niet toedoen. Het andere uiterste is de moralistische organisatie, waar men denkt het grote gelijk te hebben en niet open staat voor uitwisseling van waarden: de anderen zijn fout en die moeten veranderen. De waardengedreven organisatie is de gouden middenweg: die gaat uit van gefundeerd vertrouwen in haar medewerkers. Hier zijn enkele vuistregels om tot een waardengedreven organisatie te komen:

  • Schep verbinding op basis van een gemeenschappelijke set van waarden.
  • Delegeer en geef werknemers de ruimte om te groeien en al hun talenten in te zetten
  • Schep transparantie om achteraf verantwoording te vragen over gedrag.

Dit is natuurlijk ernstig vereenvoudigd. Wil je meer lezen, lees dan zijn boek Human Resources in ethisch perspectief.

Ethiek, MVO

Waarden centraal bij ethiek en MVO

Bij ethiek en MVO staan waarden centraal. Vandaar dat het vinden van kernwaarden het begin van alles is, de oerknal van de organisatie. De zoektocht naar die kernwaarden onderneem je samen met de medewerkers, en dat kan op allerlei manieren. Daarvoor is bijvoorbeeld het Waardenspel heel handig. Ik gebruik het regelmatig, op verschillende manieren, en het werkt geweldig. De kernwaarden vormen letterlijk de kern van de organisatie-identiteit. Daar beginnen ook ethiek en MVO.

Ook jij bent maar een mens

Van allergie voor ethiek snap ik dus niets. Wie wil er nou slecht doen? Niemand met een geweten wil dat toch? Het is nuttig als je erop wordt gewezen (opbouwend, graag) als je iets niet helemaal goed doet. Dan kun je iets verbeteren. Een verklaring voor die ethiek-allergie is er overigens wel. Die haal ik onder andere uit het proefschrift van Florien Cramwinckel. Zij laat zien dat wat het psychologische effect is van al te veel moraal om je heen: je voelt je tekortschieten. Maar laten we onder ogen zien dat niemand onfeilbaar is. We hebben elkaar dus nodig om onze blinde vlekken te ontdekken.

Praktische tips

Nog een paar tips om deze kennis in praktijk te brengen.

  1. Neem eens tijd voor ethische zelfreflectie. Ben jij goed bezig? Schep je waarde, niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen? Als werknemer, ondernemer, consument?
  2. Complimenteer eens iemand over wat hij in jouw ogen moreel goed doet. (Ik vind het zo mooi zoals jij klaarstaat voor je vader! Ik heb zoveel respect voor jouw inzet voor je buurt!)
  3. Weet jij iets waarin jij en anderen zich nog zouden kunnen verbeteren? Maak het bespreekbaar. (Ik vraag me soms af of ik niet bezig ben met verspilling van kleding – sta jij daar weleens bij stil? Ik vind reizen heerlijk, maar ben best bezorgd over de uitstoot van vliegtuigen – hoe zie jij dat?)

Prettige zomer!

In juni ga ik met vakantie. Niet per fiets, deze keer, maar per vliegtuig. Ik koos het voorbeeld hierboven niet voor niets, want, tja, ik ben ook maar een mens. Ik wens je een prettige, groene, duurzame, ethische zomer.